2023 haust: Prjónaævintýri í Lettlandi

Upp með prjónana!

Hefurðu gaman að því að prjóna og kynnast siðum og menningu í öðrum löndum? Elskarðu að læra ný mynstur og láta reyna á prjónahæfileika þína? Þá er þessi ferð mögulega draumaferðin þín.

Í Lettlandi sköpuðust einstakar hefðir í vettlingaprjóni. Hefðin var að ungar stúlkur prjónuðu fjöldan allan af vettlingum og söfnuðu í kistil til að eiga áður en þær gengu í hjónaband.  Konur lögðu gríðarlegan metnað í að hanna mynstur og að prjóna einstaka vettlinga og munstrin voru fjölbreytt og full af táknum. Hefðin var að brúðurin færði brúðgumanum og fjölskyldu hans, presti og gestum vettlinga við giftingu.  Vettlingar tengdust einnig alls kyns hjátrú og siðum og mismunandi hefðir sköpuðust milli héraða. Vettlingar urðu líka að gjaldmiðli og voru mikils metnir og gjarna notaðir sem greiðsla fyrir hitt og þetta. Skrautlegir vettlingar voru gjarna hengdir við belti sem skraut og eru mikilvægur hluti af þjóðbúningahefðum Letta.  Í Lettlandi hafa því varðveist ótrúlega fjölbreytt og mörg vettlingamunstur sem m.a. má finna í bók Latvian Mittens eftir Maruta Grasmane. Enn í dag eru vettlingar mikils metnir í Lettlandi og áhersla lögð á að halda þekkingunni við og víða eru starfandi prjónahópar þar sem prjónarar geta lært hver af öðrum.

Í þessari ferð förum við í ævintýralega prjóna- og menningarreisu. Sitjum námskeið á ýmsum stöðum svo sem söfnum, byggðasöfnum, menningarsetrum, handverkshúsum og víðar, fáum kennslu frá lettneskum prjónakonum, fáum kynningar á siðum, menningu og þjóðbúningum. Í Sena Klets, sem er Þjóðbúningamiðstöð Lettlands hittum við Maruta Grasmane, höfund bókarinnar ,,Latvian Mittens“. Heimsækjum handverkshús og vinnustofur listamanna og víða gefst tækifæri til að kaupa prjónavörur og annað vandað handverk beint frá handverksfólkinu sjálfu. Við fáum að smakka á alls kyns þjóðlegum mat og fáum kynningar á þjóðbúningum, söngvum, sögu o.fl. sem gefur okkur innsýn í lettneska menningu.

Ferðin hefst á fjögurra daga námskeiði í Latgale en eftir það er haldið aftur til Riga. Á laugardeginum í Riga mun Dagný leiða þau sem vilja í helstu og skemmtilegustu handverks- og prjónabúðirnar í bænum þar sem þátttakendum býðst afsláttur í ýmsum verslunum. Síðasta dag ferðarinnar verður svo farið á árlegan handverksmarkað stutt frá Riga sem haldinn er á nokkurs konar „Árbæjarsafni“ heimamanna. Lokadag ferðar, þann 4. september er flogið heim til Íslands kl. 10:45 og lending er áætluð kl. 11:40.

Stærstan hluta ferðarinnar verðum við í bænum Rezekne  sem er í miðju Latgale héraðs. Vettlingar í þessu héraði eru oft ekki eins litríkir og í Kurzeme héraði en eru ekki síður fallegir, Mikil áhersla er lögð á skrautleg garðaprjóns,,stroff” og það er einmitt eitt af því sem við munum læra.

Ferða- og námskeiðslýsing

Mánudagur 28. ágúst
Flogið til Riga kl. 12:25 og lending í Riga kl. 19.05. Rúta sækir hóp á flugvöll og ekið er til Rēzekne (ca. 250 km). Gistum á Kolonna Hotel Rezekne.

Þriðjudagur 29. ágúst
Kl. 10:00 Gengið frá hótelinu að menningar- og sögusafni Latgalehéraðs en þar verður fyrsta vinnustofan. Einnig skoðum við vettlinga á safninu og skoðum gamla og fallega keramikmuni frá héraðinu.
Kl. 13:30 Hádegisverður á MARIJAS CAFE.
Kl. 14:30 Gönguferð um bæinn með leiðsögn eða frjáls tími
Kl. 20:00 Kvöldverður á Veitingastaðnum ROZALIJA á Kolonna hótelinu. Þátttakendur boðnir velkomir.

Miðvikudagur 30. ágúst
Kl. 9:00 Farið með rútu til Preiļi. Fyrri vinnustofa dagsins verður í Lista- og handverkssafnið í Preiļi Arts, sjá hér: https://latgale.travel/listing/preili-museum-history-applied-arts/
Kl. 12:30 Heimsókn í spunaverksmiðju þar sem hægt er að kaupa garn í vettlinga og sitthvað fleira.
Kl. 13:30 Hádegisverður á veitngastaðnum LEVAŽ.
Kl. 14.30 Lagt af stað til Lūznava.
Kl. 15:00 Skoðum okkur um á herragarði Lūznava og þar verður seinni vinnustofa dagsins, sjá hér: http://www.luznavasmuiza.lv/home/
Kl. 19:00 Kvöldverður úti undir berum himni.

Fimmtudagur 31. ágúst
Kl. 9:00 Ekið til Baltinava en þar verður fyrri vinnustofa dagsins. Við hittum harmonikkuleikara sem spilar fyrir okkur polka og við fáum að smakka snafs og osta úr héraði.
Kl. 13:30 Hádegsiverður í REKOVA myllunni þar fáum við hefðbundna rétti frá Latgale, sjá hér: https://www.facebook.com/rekovasdzirnavas/
Kl. 14:30 Lagt af stað til Balvi en seinni vinnustofa dagsins verður í menningarmiðstöðinni í Balvi.
Kl. 17:30 Haldið til baka til Rēzekne.
Kl. 19:30 Kvöldverður á ZĪDS.

Föstudagur 1. september
Kl. 10:30 Lagt af stað til Līvāni
Kl. 12:00 Hádegisverður á GAMMA
Kl. 13:00 Vinnustofa  í gler- og listasafni í  Līvāni, sjá hér:  https://www.livanustikls.lv/en/
Kl. 15:30 Lagt af stað til Riga
Komið til Riga um kl 18:00. Tékkað inn á hótel í miðborg Riga. Frjáls tími.

Laugardagur 2. september
Við byrjum daginn í Senā Klēts en það er þjóðbúningastofa Letta og þar er gullfalleg verslun með vettlingum og öðru handverki er tengist þjóðbúningahefðum. Þar fáum við kynningu á starfsemi Senā Klēts og hittum Maruta Grasmane, höfund bókarinnar Mittens of Latvia (Þátttakendur á námskeiðinu fá bókina á sérstökum afslætti og einnig afslátt í versluninni). Utan þess er frjáls dagur í Riga og mun Dagný fara með áhugasama prjónara í helstu prjóna- og handverksbúðirnar í nágrenninu. Þá mun eigandi hinnar skemmtilegu verslunar HobbyWool bjóða þátttakendum afslátt (í búðinni má t.d. fá gott garn í vettlinga og tilbúna prjónapakka með uppskrift og garni) ásamt kynningu á bókum sínum, en hún er m.a. höfundur bókarinnar „Knit like a Latvian“.

Sunnudagur 3. september
Ferð á árlegan handverksmarkað í útjaðri Riga þar sem handverksfólk víðs vegar að safnast saman, selur og kynnir vörur sínar, en markaðurinn hefur verið haldinn árlega á safninu frá árinu 1971.  Boðið verður upp á vinnustofu á markaðinum og prjónað úti ef veður leyfir en annars inni í einu af gömlu fallegu húsunum á safninu. Um kvöldið verður farið í hátíðarkvöldverð á veitingastaðinn Gutenbergs en frá honum er frábært útsýni yfir borgina og alla fallegu turnana í nágrenninu (innifalið í verði ferðarinnar).

Mánudagur 4. september
Kl 8:00 Tékkað út af hóteli
Kl. 8:15 Rúta sækir hópinn og ekur á flugvöllinn í Riga (komutími á flugvöll er um kl. 8:45)
Kl. 10:45 Beint flug frá Riga til Keflavíkur. Lending í Keflavík kl. 11:40

*Athugið að dagskrárliðir geta færst innan eða milli daga.